Tekst źródłowy strony Poradniki/Przetrwanie w Netherze

'''[[Nether]]''' to groźne miejsce - odpowiednik piekła, zaludniony przez [[Zombie Pigman|Zombie pigmanów]], [[Ghast]]y, [[blaze|Płomyki]], [[kostka magmy|Kostki magmy]] i [[Mroczny szkielet|mroczne szkielety]]. Zastanawiacie się więc: po co w ogóle zapuszczać się w takie miejsce? Na początek, nie ma tam w ogóle [[Creeper|Creeperów]], a poza tym jest miejscem, gdzie znajdziemy wiele rzadkich i użytecznych składników [[Mikstury|Mikstur]]. Dodatkowo, znajdziemy tu pokłady [[netherrack]]u (który pali się "wiecznym ogniem") oraz [[Piasek dusz|Piasku dusz]] (a od wersji 13w01a także [[Kwarc]]). Nether może także służyć jako stacja przesiadek podczas podróży na duże dystanse (więcej informacji w ''[[Poradniki/System portali|tym]]'' poradniku). Niniejszy poradnik pomoże Wam na dobre osiedlić się w Netherze.

__TOC__

== Tworzenie Portalu Netheru ==

Sam [[Portal Netheru]] został już opisany na tej Wiki.

[[Plik:NDportal.gif|thumb|frame|200px|Tworzenie portalu przy użyciu lawy i wody]]
Jeśli nie masz obsydianu (albo nie masz diamentowego kilofa), ale masz wiadra i dostęp do [[woda|wody]] oraz [[lawa|lawy]], możemy stworzyć portal (zalewając [[lawa|lawę]] [[woda|wodą]]) stopniowo obudowując go formą, o wymiarach 3x6x6. Taką formę odlewniczą musisz stworzyć z [[bruk]]u lub innego niepalnego materiału, stopniowo dobudowując kolejne poziomy i formując bloki [[obsydian]]u w pozostawionych otworach. Trzeba pamiętać że ten proces nie będzie działać w [[nether]]ze (z braku możliwości wylania wody).
# Będziesz potrzebował po 10 wiader z lawą i wodą, możesz stworzyć w pobliżu jeziorko jeśli masz mniej wiader.
# Zbuduj ramkę o wymiarach 3x6 (w środku ma nam zostać rów o długości 4).
# Wypełnij 2 środkowe pola lawą, następnie umieść wodę obok lawy, lawa powinna zamienić się w obsydian. Jeśli uzyskałeś bruk, wydobądź go i spróbuj ponownie. Woda musi stykać się ze źródłem lawy.
# Rozbuduj ramkę w górę teraz umieść lawę na końcu rowu, a wodę umieść bliżej środka. To samo zrób z drugiej strony. Powtórz ten punkt 3 razy.
# Dla góry portalu obsydian tworzysz jak przy podstawie - lawa w środku, a woda po bokach.
# Teraz wystarczy usunąć zbędny bruk i [[krzesiwo|krzesiwem]] aktywować portal.

== Przygotowanie do wyprawy ==

Zacznij od zebrania potrzebnych narzędzi oraz bloków, pamiętając jednak, że możesz kilkukrotnie zginąć ucząc się przetrwania. Będziesz potrzebował dużo [[bruk]]u oraz [[żelazo|żelaza]], więc upewnij się, że masz duże zapasy w domu.

=== Podstawowe zaopatrzenie ===
* [[Bloki]]: Zacznij z przynajmniej trzema stackami [[bruk]]u na schron i ścieżki (w netherze nie występuje, jedyny jakim będziesz dysponował to ten który przyniesiesz, a będzie bardzo potrzebny) oraz stack [[ziemia|ziemi]] do wspinania się na klify. Trochę kolorowej [[wełna|wełny]] może być przydatne do oznaczenia drogi.
* Surowce: Przynajmniej ćwierć stacka [[drewno|drewna]] oraz [[żelazo|żelaza]] na narzędzia oraz trochę nici na łuk.
* [[Jedzenie]]: Zabierz ze sobą jedzenie, najlepiej dużo. Ważne żebyś utrzymywał [[głód|pasek głodu]] pełny, zapewni ci to regenerację [[zdrowie|zdrowia]] ([[ciastko|ciastka]] i [[Kawałek arbuza|kawałki arbuza]] mogą być przydatne). [[Grzyby]] są dość popularne w [[Nether]]ze, ale [[Zupa grzybowa|potrawka grzybowa]] jest dosyć ciężkim posiłkiem, a ciężkie posiłki nie pozwalają osiągnąć pełnych korzyści dopóki pasek głodu nie spadnie niebezpiecznie nisko.
* Uzbrojenie i narzędzia:
** Nie ryzykuj diamentowego osprzętu, bardzo łatwo je stracić, żelazne przedmioty są w zupełności wystarczające.
** [[Zaklinanie|Zaklęte]] przedmioty są przydatne, jednak niektóre zbędne w netherze: zaklęty ogień, płomień, ponieważ netherowe moby są odporne na ogień oraz respiracja, wodna koaligacja - ze względu na brak wody. Za to bardzo przydatne są zaklęcia ochrony (przed ogniem, balistyczna, od wybuchów). Szczególnie pomocne są niezniszczalność oraz powolne opadanie.
** Będziesz potrzebował żelaznej [[zbroja|zbroi]] do przyzwoitej ochrony.
** Weź ze sobą łuk oraz stack strzał do zabijania [[ghast]]ów. Łuk z zaklęciem Moc I zabija ghasta jedną strzałą.
** Będziesz potrzebował [[kilof]]u do wydobycia większości bloków: [[Netherrack]]u, [[Jasnogłaz]]u, [[Blok Netherowej cegły|Bloku netherowej cegły]] oraz [[Ruda kwarcu|Rudy kwarcu]], rzadziej [[łopata|łopaty]] do wykopania [[Piasek dusz|piasku dusz]] (ale nie jest konieczna). Nie będziesz potrzebował [[Siekiera|siekiery]], gdyż drewno w netherze nie występuje, chyba że do atakowania (ma większą siłę ataku niż miecz).
* Inne potrzebne przedmioty:
** Zabierz ze sobą [[pochodnia|pochodnie]], zazwyczaj będziesz widział nawet bez żadnego oświetlenia, jednak nie za dobrze, po za tym pochodniami możesz oświetlić schody albo drogę którą idziesz.
** [[Jack-O-Lantern|Lampiony]] są szczególnie poręczne, po za oświetleniem mogą wskazywać drogę którą przyszliśmy.
** Możesz także wziąć stack [[drabina|drabinek]], znajdziemy tu dużo klifów.
** [[Kraty]] mogą zastąpić [[płot]] oraz [[szyba|szyby]], ponadto mogą blokować lawę, ale pamiętaj, że moby mogą przeskoczyć przez pojedynczy blok kraty (ma on bowiem normalną wysokość jednego metra) - zabierz cały stack.
** Jeśli możesz weź ze sobą 10 sztuk [[obsydian]]u, może się zdarzyć sytuacja, że będziesz musiał awaryjnie zbudować nowy portal.
** [[Krzesiwo]] pozwoli ci aktywować nowy portal lub stary - zgaszony np. kulą ghasta.
* Opcjonalnie możesz zabrać:
** [[Węgiel]] oraz [[drewno]] do zrobienia większej ilości pochodni w razie potrzeby. Jeśli masz mało bruku możesz zabrać więcej węgla i przepalać [[Netherrack]] na cegły, ściany z ich [[Blok Netherowej cegły|bloków]] są równie wytrzymałe co te z bruku, co więcej netherrack znajdziesz wszędzie. Stack węgla wystarcza na 4 stacki pochodni, powinno ci to wystarczyć nawet na dłuższą podróż. Dodatkowo w [[Forteca Netheru|fortecy]] możesz pozyskać węgiel z [[Mroczny szkielet|Mrocznych szkieletów]].
** Możesz zabrać [[Drzwi#Drzwi_.C5.BCelazne|żelazne drzwi]] do ochrony schronu, nie zapomnij [[przycisk]]ów lub/i [[dźwignia|dźwigni]]. ([[Płyta naciskowa|Płyty naciskowe]] nie są dobrym rozwiązaniem - mogą być aktywowane przez moby).
** Pół stacku [[schody z bruku|schodów z bruku]] może się przydać do budowy przejść obok schronu.
** Drewniany [[płot]] oraz [[drzwi]] drzwi mogą zapalić się od lawy, jednak płot chroni nas przed [[Zombie Pigmen]]ami, a kraty nie.
** [[Szyba|Szyby]] są łatwe do stłuczenia, jednak zapewniają lepszą widoczność niż kraty.
** [[Śnieg (blok)|Bloki śniegu]] oraz [[Dynia|dynie]] mogą się przydać do zrobienia [[bałwan]]a, który zadaje obrażenia [[Blaze]]'om oraz odciąga ich uwagę.

== Witamy w piekle! ==

Kiedy po raz pierwszy wejdziesz do [[Nether]]u możesz być powalony tym co zobaczysz, jednak nie trać czasu, jesteś w niebezpiecznym miejscu. Od początku musisz uważać na ogień, lawę, klify, a szczególnie na [[ghast]]y. Patrz pod nogi, łatwo możesz wpaść w jakiś dół.

Po za ghastami możesz spotkać [[kostka magmy|kostki magmy]], ale one są stosunkowo łatwe do zabicia. Nie zadzieraj z [[Zombie Pigman]]ami, później się nimi zajmiesz.

=== Ochrona portalu ===

Pierwsze zadanie to zabezpieczenie portalu. Zbuduj schron z [[bruk]]u na około portalu. Powinien być wysoki na 5 bloków, jednak portal może być częścią dachu. Użyj [[kraty|krat]] jako okna. Podłogę możesz wykonać z [[schodek|pół-bloków]]. Zostaw miejsce na [[stół warsztatowy]] oraz [[skrzynia|skrzynię]] albo dwie. Dodaj [[drzwi]], na początek drewniane, chyba że wiesz jak zabezpieczyć [[przycisk]] lub [[dźwignia|dźwignie]] przed kulami [[ghast]]a.

Budowanie małej bazy naokoło portalu jest bardzo ważne, ale stworzenie jej z [[Netherrack]]u '''nie jest bezpieczne''', ghasty niszczą go z łatwością. Możesz także użyć [[Czerwone cegły|cegły]] lub [[kamień]], jednak [[bruk]] jest najtańszym rozwiązaniem i jest odporny na ghasty. Kopanie jaskiń jest dużo łatwiejsze, ale kula ghasta może zrobić spory bałagan w takiej kryjówce.

Później możesz zbudować większą bazę, jednak na razie powinno ci wystarczyć pomieszczenie z portalem, skrzynią i ze stołem do craftingu. Skrzynia jest ważna, możesz zostawić część zaopatrzenia, w razie śmierci nie stracisz wszystkiego, ponadto nie będziesz musiał wracać do domu po zapasy w razie potrzeby. Na wyprawę zabierz [[kilof]], [[miecz]], [[łuk]], [[strzały]], [[jedzenie]], [[ziemia|ziemię]] lub [[bruk]] do blokowania lawy, [[krzesiwo]] oraz łopatę. Resztę przedmiotów oraz dodatkowe jedzenie możesz zostawić w skrzyni.

Do zabezpieczenia bazy przed odradzaniem się w niej mobów, użyj przeźroczystych bloków lub [[schodek|pół-bloków]] jako podłogę. Jednak pamiętaj, że moby mogą się nadal odradzać na samym portalu.

==== Wyjątkowe sytuacje ====
* Możesz się znaleźć pod ostrzałem ghasta po przekroczeniu portalu, nie panikuj! - skoncentruj się na budowie ściany między tobą a ghastem odbijając lecące kule w miarę możliwości (przy wyrzucaniu kul ghast wydaje charakterystyczny dźwięk, przygotuj się odbij kulę). Reaktywuj portal jeśli został wyłączony przez wybuch.
* Jeśli twój portal znajduje się nad morzem lawy zbuduj jak najszybciej ścieżkę do bezpiecznego miejsca. Tam zbuduj schron oraz portal. Dezaktywuj stary portal, aby ten z normalnego świata prowadził do nowego.
* Znalazłeś się w obu sytuacjach na raz? Masz przewalone... Jednak nie jest to sytuacja beznadziejna, buduj ścieżkę i odbijaj kule, aż będziesz bezpieczny.
* Portal może się stworzyć także w [[Forteca Netheru|fortecy]] jest to dosyć niebezpieczna sytuacja, czym szybciej zbuduj schron, uważaj dodatkowo na [[blaze]]'y oraz [[mroczny szkielet|mroczne szkielety]], możesz zbudować [[bałwan]]a by ci pomógł (ale nie buduj go gdy nie jesteś atakowany, bo bałwan może ściągnąć na ciebie moby).

==== Jeśli twój portal został wyłączony ====
Twoim pierwszym posunięciem w takiej sytuacji powinno być użycie [[krzesiwo|krzesiwa]]. Jeżeli go nie masz, nie wszystko jeszcze stracone. Możesz liczyć na uderzenie kuli ghasta (możesz ją próbować odbić w stronę portalu), która jest w stanie reaktywować portal.

[[Plik:FS-less-portal.png|thumb|right|200px|Aktywacja portalu]]
Ale jeśli nie masz sił i nerwów na to, możesz wykorzystać metodę ukazaną na obrazku. [[Deski]] nie zapalą się od razu, trzeba chwilę poczekać. Możesz także próbować, poprowadzić strumień lawy przez portal. Deski są najtańsze, jednak można użyć [[wełna|wełny]], [[drewno|drewna]] albo [[płot|płotu]].

Znajdując się blisko fortecy zabij [[Blaze]]'a oraz [[mroczny szkielet|mrocznego szkieleta]], powinieneś uzyskać [[płomienna różdżka|płomienną różdżkę]] oraz [[węgiel]] (różdżkę zamień na [[płomienny proszek]]). Następnie zabij [[ghast]]a, który sabotował twój portal, z niego wypadnie [[proch]]. Z pozyskanych przedmiotów stwórz [[Ognista kula|ogniste kule]] i spróbuj reaktywować portal.

Ostatecznie możesz stworzyć nową skrzynię i umieścić w niej wszystkie przedmioty z ekwipunku (nie zapomnij o zbroi), a następnie popełnić samobójstwo. W normalnym świecie pozbieraj nowe zaopatrzenie i ponownie przenieś się do Netheru. Możliwe że znajdziesz się w nowym miejscu, wróć do poprzedniego portalu i pozbieraj swoje rzeczy.

=== Odpieranie Ghastów ===

[[Ghast]]y są jednymi z najtrudniejszych mobów do pokonania, unoszą się i atakują [[ognista kula|ognistymi kulami]] o ogromnym zasięgu, które są bardzo niebezpieczne. Stosunkowo łatwo uniknąć kul, ale powodują one duże zniszczenia, nie wspominając o podpalaniu miejsca uderzenia. Klasyczną obroną jest budowa mini-schronu z [[bruk]]u, wysokości 3 bloków, z [[drabina|drabiną]] do wystawiania głowy i łuku ponad mur, z opcjonalnym dachem 3x3 - 2 metry nad murem.

Jak wspomniałem, najlepszą drogą do zabicia ghasta jest strzał z łuku. Ale możesz także odbijać jego kule klikając lewym przyciskiem myszy na nie. Jeśli uda ci się trafić ghasta jego własną kulą, poniesie on śmierć a ty otrzymasz [[Osiągnięcia|osiągnięcie]] zwrot do nadawcy. To może wymagać jednak ćwiczeń, nie opieraj na tym całej obrony przed ghastami.

=== Materiały w Netherze===

* [[Netherrack]], [[Piasek dusz|piasek dusz]], [[żwir]], [[lawa]], i [[glowstone]] są wszędzie.  Jeśli chcesz wydobyć glowstone, musisz się podsadzić, na sufitach znajdują się duże żyły ([[Kępa jasnogłazu|kępy]]), po małej eksploracji możesz znaleźć bardziej dostępne żyły. (Miejsca z niskim sufitem)
* [[Grzyby|Czerwone i brązowe grzyby]] są gdzieniegdzie porozrzucane.
* [[Ghast|Ghast'y]] czasami upuszczają [[Łza ghasta|łzy ghasta]] i/lub [[proch]].
* [[Kostka magmy|Kostki magmy]] mogą upuścić [[Magmowy krem|magmowy krem]].
* [[Zombie Pigman|Zombie pigmeny]] czasami upuszczają [[Zgniłe mięso|zgniłe mięso]] i [[Samorodek złota|samorodki złota]]. Od 1.2, mogą upuścić złoty [[miecz]] (czasem nawet ulepszony), [[Sztabka złota|sztabki złota]] i złoty [[hełm]]. Atakując ich możesz zginąć, gdyż atakują grupami - patrz strona z mobem.

Kiedy znajdziesz Netherową twierdzę, możesz spotkać w niej następujące materiały:
* [[Blok Netherowej cegły|Netherowe cegły]], [[Płot z netherowej cegły|Netherowe płotki]], [[Schody z netherowej cegły|Schody z netherowej cegły]]. Są one odporne na kule Ghasta
* [[Brodawka|Brodawki]] możesz sadzić na [[Piasek dusz|Piasku dusz]].  Od 1.3 brodawki można sadzić w zwykłym świecie, pod warunkiem, że postawimy je na piasku dusz.
* [[Blaze|Blaze'y]] upuszczają [[Płomienna różdżka|płomienne różdżki]], i są ich jedynym źródłem.
* Skrzynie z surowcami od [[Historia wersji/Nieoficjalne wersje|13w18a]] występują w losowych pomieszczeniach fortecy. 
* Od 1.4.2 [[Mroczny szkielet|Mroczne szkielety]] czasami upuszczają głowy, można je użyć do przywołania [[Wither]]a. Upuszczają również [[węgiel]] i [[kość|kości]].

== Zwiedzanie Netheru ==

Kiedy wybieramy się na przechadzkę musimy pamiętać o kilku rzeczach:
* Agresywne moby są powszechne i odradzają się praktycznie wszędzie gdzie jest trochę miejsca. Na szczęście 2 najgroźniejsze moby - [[ghast]] i [[blaze]] mają specjalne wymagania. [[Ghast]]y potrzebują wolnej przestrzeni o wielkości 5x5x5, bez przeźroczystych bloków oraz [[schodek|pół-płytek]]. [[Blaze]]'y odradzają się jedynie w [[Forteca Netheru|fortecy]], w specjalnym pomieszczeniu, przy świetle nieprzekraczającym 12 (czasem jednak robią sobie wycieczki po za fortecę). [[Zombie pigman]]y są popularne, jednak nie zaatakują cię pierwsze, czasem możesz je przypadkowo zaatakować - lepiej na to uważać jeśli nie jesteś przygotowany.
* Nie należy oszczędzać [[Bruk]]u budując ścieżki i anty-ghastowe schrony, jeśli masz go za mało wróć do domu po więcej.
* Jeśli zginiesz w Netherze, odrodzisz się w normalnym świecie ([[łóżko|łóżka]] eksplodują w Netherze przy próbie użycia). Gdy nie przebywasz w netherze, czas jest tam zatrzymany, więc możesz pozbierać ekwipunek i ruszyć by odzyskać przedmioty (jeśli nie wpadły do lawy albo nie spłonęły itp.). Od czasu przekroczenia portalu masz na to 5 minut. '''Jeśli grasz w trybie multiplayer może to nie zadziałać''' - jeśli jakiś gracz jest w pobliżu w Netherze, może trzymać chunk załadowany i zegar będzie działał. Ponadto może zebrać i ukraść twoje przedmioty!
* Baza z portalem jest bardzo ważna, jeśli przypadkiem zaatakujesz Zombie pigmany albo zostaniesz namierzony przez ghasta nie będziesz miał gdzie uciec i uchronić się przed atakami. Gdy wystawisz portal na atak, będzie mógł on zostać wyłączony. Kule ghasta będą mogły też zniszczyć powierzchnię obok portalu, tak że nie będziesz mógł do niego wejść i zapewne zginiesz. [[Bruk]] ma wystarczającą [[Eksplozja|odporność na wybuchy]] by odeprzeć ataki ghastów, co więcej bruk nie występuje naturalnie w Netherze, co ułatwia zauważenie bazy z dużej odległości.

=== Nawigacja ===

* W Netherze [[kompas]]y i [[zegar]]y kręcą się w koło (pomimo, że [[cykl dnia i nocy]] ciągle trwa w normalnym świecie), a [[mapa (przedmiot)|mapy]] zrobione na ziemi nie działają poprawnie.
* Możesz stworzyć nową [[mapa (przedmiot)|mapę]] w netherze i użyć stołu do craftingu do oddalenia jej nieco. Jednak pokazuje ona tylko "dach" ze [[skała macierzysta|skały macierzystej]], a wskaźnik kierunku obraca się bez celu i taka mapa nie jest tak użyteczna jak w normalnym świecie. Z drugiej strony wskaźnik znajduje się w poprawnym miejscu mapy co daje nam jakiś pogląd gdzie się obecnie znajdujemy. Od czasu gdy mapy nie są centrowane w miejsc ich stworzenia (pokazują pełne [[chunk]]i) możesz stworzyć [[Mapa_(przedmiot)#Klonowanie|kopię mapy]] i umieścić ją w [[ramka|ramce]] na portalu - zielony wskaźnik także będzie w poprawnym miejscu.
* Kiedy idziesz staraj się nie zmieniać kierunku, aż trafisz na przeszkodę nie do ominięcia (ścianę, klif, jezioro lawy) i zostawiaj znaki wskazujące przebytą trasę, łatwo znajdziesz drogę powrotną. [[Ziemia]] i [[pochodnia|pochodnie]] są rozpoznawalne, jednak [[Jack-O-Lantern|lampiony]] pokazują też kierunek z którego przybyłeś. Wszystkie z tych bloków są wrażliwe na ataki ghastów, jednak lampiony w przeciwieństwie do pochodni pozostają na miejscu nawet jeśli [[netherrack]] na którym się znajdują ulegnie zniszczeniu. Dodatkowe oznaczenia zmiany kierunku z [[bruk]]u mogą być bardzo przydatne, ponieważ są odporne na ataki ghastów i wyróżniają się z otoczenia.
* [[Ekran debugowania]] zapewnia informacje o aktualnym położeniu i pomaga ustawić nowy portal do normalnego świata, jest niezbędny przy podróżach z użyciem portali (więcej w poradniku [[Poradniki/System portali|System Portali]]).
* [[Netherrack]] posiada literę L na górze, może ci to pomóc zorientować się, w którym kierunku powinieneś iść.

== Forteca Netheru ==
Jedną z głównych rzeczy, jaką masz do zrobienia w Netherze, jest odnalezienie [[Forteca Netheru|Netherowej Fortecy]]. By poznać wygląd Netherowej Fortecy, oglądnij to wideo [http://www.youtube.com/watch?v=aAzc37DR_F4 kliknij]. Zasadniczo, jej proste pomosty i wysokie filary są trudne do przeoczenia, ale na większym dystansie mogą zostać przysłonięte przez mgłę. Zawsze uważnie zaglądaj w głąb przepaści podczas eksploracji okolicy. Jeśli nie używasz dalekiego rysowania świata przez cały czas, możesz okazjonalnie włączać go by zobaczyć co jest w oddali. Gdy znajdziesz fortecę, możesz szukać wejścia do niej lub wybudować most doń prowadzący.  (Sugestia: szeroki na trzy bloki brukowy most z wysokimi na dwa barierkami i dachem.  Ghasty są bardzo niepokojące gdy jesteś na moście… możesz nawet wybudować wieżyczki strzelnicze by można było je ostrzeliwać.)

Znalazłszy fortecę upewnij się, że masz przedmioty potrzebne do eksploracji.  Wróć się do swojej bazy lub głównego świata, aby wziąć co najmniej jeden [[kamienny kilof]], [[żelazny miecz]] i dużo, dużo [[jedzenie|jedzenia]].
Oto kilka najważniejszych rzeczy, jakie trzeba wiedzieć zwiedzając Fortecę Netheru:
*Eksploruj Fortecę dokładnie. Możliwe, że wiele nie znajdziesz, ale zawsze będzie tam chociaż plantacja [[brodawka|brodawek]] lub [[Spawner potworów|spawner]] [[blaze|Blazeów]]. Są świetnym znaleziskiem, nawet jeśli jedynym jakie znajdziesz w fortecy. Szczegóły odnośnie hodowli brodawek możesz znaleźć na stronie uprawa brodawek.
*[[czarny szkielet|Czarne szkielety]] są straszne, ale powolne… i nie mogą przejść przez przejście o wysokości dwóch bloków. 
*Zwiedzając Fortecę Netheru, zawsze umieszczaj [[pochodnia|pochodnie]] po swojej prawej – wtedy chcąc się z niej wydostać musisz iść mając pochodnie po swojej lewej stronie. [[Jack-O-Lantern|Jack-o-lanterns]] mogą uczynić to jeszcze prostszym – zawsze ustawiaj je twarzą do wyjścia (lub miejsca, z którego trafisz do wspomnianego wyjścia).
*Jeśli przechodzisz przez plantację [[brodawka|brodawek]], zbierz ich tak wiele (jeśli nie wszystkie) ile tylko możesz, a wtedy ponownie obsadź grządkę (będziesz miał pełno niewykorzystanych sadzonek). Wtedy wróć z powrotem do swojej bazy i stwórz farmę brodawek sadząc je na [[piasek dusz|piasku dusz]]. Musisz być oddalony na mniej niż 150 bloków od plantacji by brodawki zasadzone na niej rosły, ale jest to jedyne czego wymagają do rozwoju – nie potrzeba im ani wody, ani światła. Od wersji 1.3.1, brodawki mogą być uprawiane w [[Świat (wymiar)|Głównym Świecie]] i [[kres|Enderze]], więc możesz przenieść farmę do bazy w Głównym Świecie. Zauważ, że nie będziesz potrzebował wielu brodawek, zbiory z sześciu bloków piasku dusz wystarczą do celów [[alchemia|alchemicznych]] i będziesz miał jeszcze trochę nasion na zbyciu.
*Możliwe, że będziesz chciał zbudować portal prowadzący z fortecy do naszego świata. Posiadanie pod ręką bazy w Głównym Świecie zapewni ci dostęp do wszystkich potrzebnych surowców.
*Kiedy znajdziesz [[Spawner potworów|spawner]] [[blaze|Blazeów]] masz wybór: albo go wyłączyć, albo wykorzystać do hodowli płomyków. Z reguły w jednej fortecy są przynajmniej dwa spawnery, a jeśli podczas generowania się świata dwie fortece połączyły się w jedna może ich być nawet więcej. Więc nie zakładaj, że pierwszy przez ciebie znaleziony jest twoją jedyną opcją, ale i tak będziesz musiał walczyć z płomykami co najmniej raz, „ciężkie życie”. Ta pierwsza walka może się okazać dość trudna, ale dzięki zdobytej w niej [[Płomienna różdżka|płomiennej różdżce]] i pozyskanej wcześniej brodawce będziesz mógł zacząć ważyć [[mikstury]]… włączając w to miksturę odporności na ogień. Ona uczyni ponowne spotkania z płomykami znacznie prostszymi.

=== Zamykanie spawnera Płomyka ===
Spawner [[Blaze|Płomyka]] może zostać zniszczony jak każdy inny, ale nie powinno się tego robić, dopóki nie jest się absolutnie pewnym, że nigdy nie będzie się go używać do polowania. Płomyki mogą się tworzyć do 11 poziomu światła, do 4 bloków od spawnera (i blok nad lub pod nim), więc umieszczenie pochodni nie wyłączy go &mdash; należy wypełnić obszar [[Jasnogłaz]]em (lub podobnym) i pochodniami. 

Taki układ powinien wyłączyć spawner (widok z góry, wszystko na tym samym poziomie):
{{BlockGrid|n=nether-brick|j=pumpkin-top|t=torch|s=monster-spawner|jnnjnnj|nnnnnnn|nnnnnnn|jntstnj|nnnnnnn|nnnnnnn|jnnjnnj}}

=== Korzystanie ze spawnera ===

Na tej stronie znajduje się wiele rad do walczenia z [[Płomyk]]iem. Oto kilka przydatnych pomysłów:
* Jeśli jeszcze nie ulepszyłeś zbroi, teraz nastał czas. Odporność na ogień i ochrona są pomocne.
* [[Żelazny golem]] może być przydatny, zwłaszcza gdy spawner jest otoczony. Jednak będziesz musiał zadać ostatni cios, by otrzymać [[Płomienna różdżka|Płomienną różdżkę]]. Jedną dużą wadą jest ogromny odrzut Golema, który może nieosiągalnie wyrzucić Płomyki i ich dropy. Dodatkowo problemem jest jego skłonność do roztargnienia &mdash; pomiędzy odrodzeniami może zająć się [[Zombie pigman]]ami i [[Mroczny szkielet|Mrocznymi szkieletami]].
* Jak wspomniane wyżej, kiedy posiadasz miksturę odporności na ogień (lub [[Złote jabłko|Ulepszone złote jabłko]]), wszystko staje się łatwiejsze, bo jesteś odporny na ich ataki. Miotana mikstura może także zadziałać na Żelaznego golema.
* Kreatywną opcją jest podkopanie się pod ich platformę i stworzenie wąskiej dziury, na przykład 1x3. Kiedy będą się zniżać by zaatakować, masz wystarczająco dużo czasu by zabić ich zanim odpowiedzą. Schody w [[Forteca Netheru|Fortecy Netheru]] (Te wąskie, nie prowadzące prosto do Płomyków) mogą zapewnić podobną strategię.
* [[Wędka]] może być użyteczna do przyciągania Płomyków na odległość ataku, by nie stracić ich Różdżek.
* Stworzenie "dachu" nad Spawnerem powstrzyma moby przed odleceniem na większą odległość.
* Potrzeba siedem [[Śnieżka|Śnieżek]] by zabić Płomyka. Woda nic nie zdziała, bo tylko zasyczy i zniknie. Można spróbować zbudować [[Bałwan]]a, ale szybko się "stopi".
* Może będziesz chciał zabunkrować się w pokoju, wtedy inne wrogie moby nie zaatakują od tyłu (ale upewnij się, że posiadasz jakąś formę odporności na ogień!)
*Płomyk nie potrafi strzelać gdy utknie w pajęczynie, więc mądre rozmieszczenie ich powstrzyma je przed atakiem. (Aby zdobyć pajęczynę na trybie przetrwania, należy posiadać narzędzie z zaklęciem [[Zaklinanie#Typy zaklęć|Jedwabny dotyk]])

== Podróże z użyciem portali ==
{{main|Poradniki/System_portali}}
W Netherze pokonując 1 blok pokonujemy równowartość 8 bloków w normalnym świecie (lub 3 w wersji [[Xbox 360]]), dzięki temu możesz stworzyć sieć portali do odległych biomów.

== Zagrożenia ==
=== Lawa ===
[[Lawa]] jest powszechna w Netherze i występuje jako duże jeziora, rzeki, a czasem wypływa z sufitu. Musisz być bardzo ostrożny, [[woda]] jest bezużyteczna, a [[lód]] znika po roztopieniu. Ponadto lawa w Netherze zachowuje się jak woda, dopływa do 7 bloków od źródła. Możesz przepłynąć przez lawę bez obrażeń używając [[Alchemia|mikstury odporności na ogień]] lub jedząc wzmocnione [[złote jabłko]] - oczywiście mikstura jest dużo łatwiejsza do wytworzenia, jednak potrzebny jest [[statyw alchemiczny]] (by go zrobić potrzebujemy [[płomienna różdżka|płomiennej różdżki]] wypadającej jedynie z [[Blaze]]'a).

Jeśli trafisz na rzekę przecinającą ci drogę, użyj [[bruk]]u albo [[kraty|krat]] do zablokowania lawy, albo skieruj ją w inne miejsce (ale uważaj by nie skierować jej na siebie). [[Netherrack]] także się do tego nadaje, jednak standardowo [[ghast]]y mogą ci tamę popsuć. Jeśli z jakiegoś niewyjaśnionego powodu kopiesz w górę obserwuj czy nie pojawiają się czerwone krople lawy (w ustawieniach musisz mieć ''cząstki'' ustawione na poziom przynajmniej ''ograniczone''), gdy je zobaczysz, zmień miejsce kopania. Jeśli zniszczysz blok, nad którym płynie lawa masz bardzo małe szanse na przeżycie. Aby całkowicie powstrzymać płynącą rzekę lub lawę wypływającą z sufitu musisz dostać się do dziury przez którą ta lawa płynie i zatkać ją niepalnym blokiem - jest to zadanie ryzykowne i zazwyczaj łatwiej zabezpieczyć miejsce, przez które chcesz przejść.

===Zombie Pigman===
''Zobacz [[Zombie Pigman]]''

Zombie Pigmani są bardzo pospolici w Netherze i wędrują w grupach 4-10. Są to neutralne moby, co znaczy że nie zaatakują, póki ty tego nie zrobisz. Jednak jeśli zaatakujesz jednego Zombie Pigmana, reszta jak wilki zacznie polowanie na gracza, przez co zabiją każdego nie przygotowanego na tą okoliczność. Na dystansie 32 bloków wokół zaatakowanego Pigmana każdy inny stanie się agresywny. Zauważ, że mogą oni zobaczyć gracza tylko w zasięgu 16 bloków &mdash; każdy Pigman pomiędzy tymi dystansami stanie się wrogi, ale nie zacznie iść w kierunku gracza (będzie się włóczył jak zwykle), aż ktoś wejdzie w ten zasięg. To może być przykry haczyk: Kiedy bronisz siebie, każdy Pigman w "nowym" 32 blokowym promieniu stanie się agreysywny.

Zwykle lepiej jest zostawić te stworzenia w spokoju, ale jeśli chcesz [[Samorodek złota|Samorodki złota]] lub zwiększyć swój poziom (zabijanie wielu Zombie Pigmanów da Ci wiele doświadczenia), to jest kilka bezpiecznych sposobów na atak. Również gdy masz walczyć z nimi, upewnij się że nie ma tu zbyt wiele (albo najlepiej, w ogóle) lawy lub ognia dookoła "areny". Zapewne będziesz musiał dużo chodzić dookoła by walczyć z nimi wszystkimi, a przeszkody tylko pogorszą wszystko. (Możesz także potrzebować zebrać twój sprzęt jeśli zostaniesz zabity) 

'''Uwaga''', Zombie Pigmany dzierżą [[Miecz|złote miecze]], ale zwykle upuszczają tylko [[zgniłe mięso]] i złote samorodki (Mimo to rzadko mogą upuścić [[Sztabka złota|sztabkę złota]], [[hełm]]y lub miecze)

# '''Zabójcza podłoga''' &mdash; W pobliżu dużej grupy, zamuruj kontrolowany obszar i ustaw bramy, drzwi w jedną stronę i tym podobne, aby walczyć z jednym lub dwoma naraz i blokować ich gdy to potrzebne. Nie zapomnij o drodze ucieczki!
# '''Łuk i strzały''' &mdash; Używająć [[łuk]]u możesz wybić wiele Pigmenów na bezpiecznym dystansie.
# '''Rozdzielenie''' &mdash; Odosobnij pigmanów i zabij ich, ale bądź pewny że są odpowiednio daleko od siebie, albo zaatakują. Zabiera czas, lecz jest to bezpieczniejsza metoda niż inne.
# '''Diamentowy miecz, diamentowa (lub żelazna) zbroja, pełen pasek głodu''' &mdash; Jeśli masz diamentowy miecz (korzystnie jeśli ulepszony z czymś takim jak odrzut, który pomoże walczyć z grupą), komplet zbroi diamentowej lub żelaznej i regenerujesz się, będziesz mógł pokonać całą grupę. '''Uwaga''', ten sposób nie jest rekomendowany, gdy umrzesz można stracić miecz i zbroję. Ale pomaga on gdy zostałeś wystawiony na walkę gdzieś daleko od lawy i blisko do portalu.
# '''Leczące miotane mikstury'''&mdash; Zobaczyłeś wielką grupę pigmanów? Myślisz, że masz szczęście? Rzuć kilka mikstur w tłum! '''Uwaga''': Potrzebujesz miecza by dobić ocalonych. '''Uwaga 2''': Jedna miotana mikstura może uleczyć {{hp|6}} serca, a także zranić Zombie Pigmenów na taką samą ich liczbę. Więc potrzebujesz 3 mikstur by zredukować je do {{hp|2}}, lub 4 mikstur by zabić ich.
# '''Kaktusy''' &mdash; Jest możliwe by stworzyć ogrodzenie z kaktusów w Netherze, przez umieszczenie trochę piasku i kaktusów. Możesz więc "wchodzić" w pigmenów by popychać ich na kaktusy aż zginą i upuszczą przedmioty. Jeśli jesteś uważnym by nie zaatakować ich (nie klikaj!), pobliskie pigmeny zostaną neutralne.

===Ghast===
''Zobacz [[Ghast]]''

Jak wspomniane wcześniej, Ghasty strzelają zabójczymi kulami ognia w gracza, kiedy jest w zasięgu 100 bloków, więc należy zachować czujność przed ich atakiem zawsze kiedy jest się na otwartej lub narażonej na otwarcie przestrzeni. Ich dźwięki mogą być ostrzeżeniem, ale podróżują jeszcze dalej niż ich kule, więc to zawodne uprzedzenie. Bruk oprze się kulom ognia, dlatego należy zabrać go jak najwięcej. '''Wskazówka''': Kiedy kula jest w zasięgu gracza, wyceluj w Ghasta i uderz. Jak długo kula jest w polu widzenia tak długo możesz trafić Ghasta '''Uwaga''': Jeśli jesteś otoczny przez wiele Ghastów, stałe wciskanie przycisku ataku kiedy celujesz na Ghasta wyrzuci wszystkie bomby w tym kierunku, bez względu na kierunek z którego pochodzą (Nadal muszą być w zasięgu). W nagłych wypadkach zawsze można zmienić poziom trudności na pokojowy.

===Płomyk===
''Zobacz [[Blaze|Płomyk]]''

Pomimo że Płomyki nie są powszechne w Netherze, spawnery Płomyków znajdują się w Fortecach Netheru. Dobrym sposobem na zabijanie ich jest użycie [[Netherowa cegła|netherowej cegły]] z lochu i obudowanie spawnera, tak aby można było widzieć przez 1 blokową dziurę i wybijać ich mieczem (najlepiej z odrzutem) Płomyki mogą również pojawiać się gdzieś indziej w Fortecy, nie tylko w spawnerach.

===Kostka magmy===
''Zobacz [[Kostka magmy]]'' 

Kostki magmy są sześciennymi stworami które odradzają się w Netherze, zwykle w pobliżu lawy (Stąd nazwa). Wyglądają jak spalone [[Slime|Kostki Szlamu]] z żółtymi oczami i wydaje się że mają sprężyny pod sobą (Skaczą dość wysoko, wtedy "spręzynowanie" jest widoczne). Ich właściwości są podobne do Slimeów, zabicie wielkiego skutkuje 4 średnimi kostkami, a zabicie średniego daje 4 małe. Małe Kostki magmy upuszczają [[Magmowy krem]] (Od wersji 1.1) i doświadczenie gdy zostają zabite. Można obecnie zapobiec ich odnawianiu się w bazie gracza, przez stworzenie podłogi z przeźroczystych bloków.

===Mroczny szkielet===
''Zobacz [[Mroczny szkielet]]'' 

Mroczne szkielety to wysokie, ciemne szkielety, władające mieczami. Mogą krótko nałożyć [[Efekty mikstur#Parametry|efekt Withera]] gdy atakują. Jednakże są prawie tak wolne jak [[Zombie]] i nie mogą przejść przez dwu blokową przestrzeń, co pozwala na łatwe rozprawienie się z nimi. Upuszczają kości, węgiel i rzadko [[Głowa|głowę]] i/lub kamienny miecz.

==Alchemia==
{{main|Alchemia}}

Wyprawa do [[Nether]]u ma szczególne znaczenie dla naszego potencjału alchemicznego. Brodawka, możliwa do znalezienia w [[Forteca Netheru|Fortecy Netheru]], jest przydatna do stworzenia niezgrabnej mikstury, bazy dla większości [[Mikstury|mikstur]]. [[Płomienna różdżka|Płomienną różdżkę]] można zdobyć zabijając [[Płomyk|Blaze'y]], [[spawn|odradzające]] się tylko w Fortecy Netheru (a właściwie jedynie w ich [[spawner potworów|spawnerze]]). Jest ona wymagana do stworzenia [[Statyw alchemiczny|statywu alchemicznego]], bez którego nie jest możliwe ważenie mikstur, a także do uzyskania [[Płomienny proszek|płomiennego proszku]], z którego warzymy miksturę siły lub łącząc z [[Slimeball|kulą szlamu]] [[crafting|uzyskujemy]] [[Magmowy krem|magmowy krem]], przydatny do stworzenia mikstury odporności na ogień. Można go też zdobyć zabijając [[Kostka magmy|kostki magmy]]. [[Jasnopył]] jest w Netherze bardzo powszechny (w postaci [[Jasnogłaz]]ów) i używany do zwiększania [[Efekty mikstur|efektu mikstury]] (np. z trucizny do trucizny II). [[Samorodek złota|Samorodki złota]] wypadające z zabitych [[Zombie pigman|zombie pigmanów]] (można je także zdobyć ze [[Sztabka złota|sztabek złota]]) są używane do tworzenia [[Błyszczący arbuz|błyszczącego arbuza]] (niezbędnego do tworzenia mikstury życia) oraz [[Złota marchewka|złotej marchewki]] (będącej składnikiem mikstury widzenia w ciemności). [[Łza ghasta|Łzy Ghastów]] wyrzucane po śmierci [[Ghast]]a pozwalają na stworzenie mikstury regeneracji.

==Zasiedlenie Netheru==
Okazuje się że nie wystarczyło dla ciebie zbadanie Netheru. Zdecydowałeś że wygląda jak ładne miejsce do mieszkania. (Lub jeśli jesteś w świecie wieloosobowym, być może zauważyłeś strategiczny aspekt zdolności szybkiej podróży.) Więc czego potrzebujesz by tu przetrwać?  

Możesz zacząć od przyniesienia trochę [[Ziemia|ziemi]] by uprawiać rośliny, następnie użyć motyki by zmienić ją w [[Pole uprawne|pole uprawne]]. Ale jest pewien haczyk: Bez dostępu do wody będziesz musiał obrobić ziemię, a następnie umieścić nasiona ''natychmiast'', zanim pole uprawne powróci do postaci ziemi. Podobnie w przypadku zbiorów, przesadź nasiona natychmiast i miej motykę w pasku szybkiego wyboru. To zadziała ze wszystkimi roślinami z pola uprawnego: [[Pszenica]], [[Arbuz]]y, [[Dynia|Dynie]], [[Marchewka|Marchewki]] i [[Ziemniak]]i. Mroczne szkielety mogą zapewnić kości dla [[Mączka kostna|Mączki kostnej]] by przyśpieszyć proces wzrostu. [[Kakao]] jest hodowane na [[Drewno|drewnie tropikalnym]] jak zwykle, więc będziesz mógł posiadać [[ciastko|ciastka]] Podczas gdy czekasz na efekty, możesz położyć kilka bloków [[Piasek dusz|piasku dusz]] dla farmy [[Brodawka|brodawek]].

Będziesz potrzebował drewna na narzędzia i pochodnie, więc stwórz również sad. Dęby zapewnią okazjonalnie jabłko, które warto zmienić w złote, ale nie powinien to być główny zasób jedzenia.  

Kolejny haczyk: Drzewa potrzebują przestrzeni by rosnąć &mdash; a Ghasty by się tworzyć. Na szczęście (przeciwnie do popularnego przekonania) Ghasty będą się odradzać na blokach i potrzebują 5&times;5 wolnej przestrzeni wolnej od przeźroczystych bloków i półbloków. Możesz rozsypać schodki, szkło i jasnogłaz wokół podłogi twojej farmy drzew. Możesz postawić sadzonki z przyległym jasnogłazem i półpłytkami na górze przekątnych bloków. Możesz to zrobić w rogach o największej wydajności. Zamiast jansogłazu można też użyc Jack'o'Lanternów i pochodni, ale muszą być mądrze rozstawione. Potrzebujesz także 4 kratek powietrza nad sadzonką. Używając tej metody, możesz produkować masowo drewno bez przeszkadzających Ghastów! Jeśli sad nie będzie bardzo oświetlony, możesz także ustawić tu [[Wielkie grzyby]] używając mączki kostnej, przydatne do tworzenia zup. 

Można też posiadać [[Kurczak]]i w Netherze (przez użycie jajek), ale również zabierają miejsce i wymagają anty-Ghastowych środków. (''Nie pozwól'' by twoje kurczaki biegały wolno, bo jeśli wyjdą przed Ghasta, mogą uruchomić błąd, który spowoduje wystrzeliwanie kul jak z karabinu maszynowego, co zapewne zabije gracza) Jest tu żwir, więc używając krzemienia i piór, można tworzyć strzały. 

Od wersji 1.4.3, możesz także przynieść krowy, świnie i owce przez portal, które zapewnią skórę, wełnę i różne mięsa. Owce wymagają specjalnych warunków: Musisz zdobyć blok [[Trawa|trawy]] używając narzędzia z jedwabnym dotykiem i rozpocząć tym wzrost trawy na dobrze oświetlonej ziemi, by owce mogły odnowić wełnę. 

Kilka rzeczy nie może zostać stworzonych w Netherze i muszą zostać przyniesione ze zwykłego świata: Nie ma tu tych samych złóż, więc nie ma żelaza i diamentów. (''Możesz'' stworzyć piec i przepalać drewno w węgiel drzewny.) ''Brak bruku'' do znalezienia, blok netherowej cegły może służyć do budowania, ale nie można z niego robić narzędzi. Papier i cukier potrzebują trzciny, która nie może rosnąć bez wody. Brak nitek na łuk i wędki. Tak samo jest z niektórymi alchemicznymi składnikami: brak oczu pająka, czerwonego kamienia. Złoto może zostać zdobyte od Zombie Pigmanów, ale kopanie go w zwykłym świecie jest zdecydowanie prostsze. I oczywiście, ''woda'' do warzenia mikstur musi zostać przyniesiona ze zwykłego świata i trzymana w wiaderkach i kociołkach. 

[[Kategoria:Poradniki|Nether Przetrwanie]]

[[en:Tutorials/Nether survival]]
[[ru:Выживание в Нижнем мире]]
[[zh:教程/下界生存]]